Grunnstoff
10.06.08
Alt stoff i universet er bygd opp av grunnstoff, enten
i fri form eller i kjemisk sambinding.
Eit grunnstoff er eit stoff som ikkje kan skiljast i fleire
stoff ved konvensjonelle kjemiske metodar. Det består av atom med
same atomnummer, det vil seia same talet proton i atomkjernen. Atoma kan
vera av ulike isotopar, altså med ulikt tal nøytron og ulik
atommasse, men dei kjemiske eigenskapane er i hovudsak avhengige av protontalet.
Dei fleste stoffa rundt oss er bygde opp av eit lite tal
grunnstoff som finst i store mengdar på jorda. Den store variasjonen
i materiale kjem rundt oss kjem frå at grunnstoffa er bundne saman
på svært ulike måtar, som molekyl.
Så langt (2004) er det oppdaga 116 grunnstoff, men
berre 91 av dei finst i naturen. Dei siste stoffa er blitt til ved kjernefysiske
reaksjonar framkalla av menneske. Desse er radioaktive stoff med svært
kort halveringstid, og er forsvunne frå jorda sidan ho og dei blei
til.
Så vidt me veit er hydrogen, det enklaste grunnstoffet,
òg det mest vanlege i universet, med helium på andreplass.
På jorda er oksygen og silisium dei vanlegaste grunnstoffa, og me
finn dei særleg i ulike mineralsambindingar.
GRUNNSTOFF
Actinium
Aluminium
Americium
Antimon
Argon
Arsen
Astat
Barium
Berkelium
Beryllium
Bly
Bor
Brom
Californium
Cerium
Cesium
Curium
Dysprosium
Einsteinium
Erbium
Europium
Fermium
Fluor
Fosfor
Francium
Gadolinium
Gallium
Germanium
Gull
Hafnium
Helium
Holmium
Hudrogen
Indium
Iridium
Jern
Jod
Kadmium
Kalium
Kalsium
Karbon
Klor
Kobber
Kobolt
Krom
Krypton
Kvikksølv
Lantan
Lawrencium
Litium
Lutetium
Magnesium
Mangan
Mendelevium
Molybden
Natrium
Neodym
Neon
Neptonium
Nikkel
Niob
Nitrogen
Nobelium
Oksygen
Osmium
Palladium
Platina
Plutonium
Polonium
Praseodym
Promethium
Protactinium
Radium
Radon
Rhenium
Rhodium
Rubidium
Ruthenium
Samarium
Scandium
Selen
Silisium
Sing
Strontium
Svovel
Sølv
Tantal
Technetium
Tellur
Terbium
Thallium
Thorium
Thulium
Tinn
Titan
Unnileksium
Unnilennium
Unniloktium
Unnilkvadium
Unnilpentium
Unnilseptium
Uran
Vanadium
Vismut
Wolfram
Xenon
Ytterbium
Yttrium
Zirkonium |