Ulike typar kraftverk
I Noreg er over 99 prosent av all elektrisitet produsert
ved vasskraft, men stadig nye vindkraftverk vert bygd ut. Nokre få
gasskraftverk er i planleggingsfasen, og det vert drive utprøving
av andre typar kraftverk.
Vasskraftverk
Vasskraftverk er eit kraftverk som produserer elektrisk
energi ved hjelp av rennande vatn. Kraftverket hentar ut den potensielle
energien i vatn som har fordampa frå havet og falle som nedbør
i fjella.
Høgdeforskjellen mellom vatnet før og etter
turbinen gir eit energipotensiale.
Nokre kraftverk har magasin for å lagre nedbøren
og kan dermed produsere elektrisitet også når det ikkje regnar.
Andre kraftverk har ikkje magasin og er avhengig av nedbør til ei
kvar tid.
Energien vert produsert ved at vatnet strøymer
gjennom ein turbin. Til turbinen er det festa en aksling som går
til ein generator som produserar straumen.
Såkalla pumpekraftverk kan i periodar når
det er overskotskraft på nettet, drive elektromotorar som pumpar
vatnet tilbake i magasina. Slik kan ein sikre at det er høg nok
vasstand til tider med stort elektrisitetsforbruk og lite nedbør.
Tidevasskraft
Tidevasskraft er ei form for kraftproduksjon der tidevatnet
produserer energi ved å drive ein generator. Det er i hovudsak to
metodar som er brukt for å utnytte denne energien.
Den eine er at ein utnyttar vatnet si fallhøgde.
Tidevatnet vert demma ute når det kjem inn mot land, og kan kontrollerast
inn mot eit skovlehjul. Så vert det demma opp igjen når det
skal ut, og kan kontrollerast mot det same skovlehjulet.
Den andre måten er ei undersjøisk mølle
som utnyttar straumen i vatnet. Ein kan samanlikne det med eit vindkraftverk
som står under vatn. Møllene har påmontert ein eller
to rotorar som er festa til ein aksling som driv ein generator. Fordelen
med dette anlegget er at det er svært skånsomt for miljøet.
Det er nesten ikkje synleg frå overflata. Eit slikt annlegg vil no
bli prøvd ut i Kvalsundet i Tromsø, der det skal lagast eit
tidevasskraftverk med fire store turbinar. Kjelde: no.wikipedia.org
Saltkraft
Saltkraft er kraft som vert utvinna når ferskvatn
og saltvatn vert avskilt med ein membran. Då vil saltvatnet trekkje
ferskvatn gjennom membranen og trykket på saltvassida auke. Trykket,
saman med straumen av vatn, kan brukast til å drive ein turbin for
å lage straum. Denne energien kan hentast ut utan andre konsekvensar
enn at ferskvatn og saltvatn vert blanda på same måte som i
utløpet av ei elv. Prinsippet bak saltkraft er osmose, eit fenomen
som vert brukt i naturen av alle levande organismer. I saltkraft vert osmose
brukt til å transportere ferskvatn gjennom ein membran og til saltvatn
ved høgt trykk.
Potensialet for denne energiforma er stort, og ved å
byggje ut saltkraft kan Noreg auke sin elektrisitetsproduksjon frå
fornybare energikilder. Saltkraftverk kan byggjast alle stader der ferskvatn
møter saltvatn – for eksempel ved utløp frå eksisterande
vasskraftverk eller ved utløpet av ei elv. Det er også muleg
å byggje et saltkraftanlegg under bakken slik at det ikkje vil være
synleg i naturen. Kjelde no.wikipwdia.org
Gasskraftverk
Gasskraftverk er eit kraftverk for produksjon av elektrisk
kraft, som nyttar seg av gasskraft. Gassblandingar som til dømes
naturgass vert nytta. Gassen vert i slike kraftverk nytta som eit drivstoff
for ein gassturbin, som er kobla til ein elektrisk generator.
Småkraftverk
Småkraftverk er vasskraftverk med ein installert
effekt på mellom 1 og 10 MW. Denne type kraftverk vert ofte bygd
ut av private grunneigarar for produksjon til eige bruk og leveranse av
eventuell overkskotskraft til eit kraftselskap. Kraftverk under 1 MW vert
kalla minikraftverk eller mikrokraftverk.
Minikraftverk
Minikraftverk er vasskraftverk med ein installert effekt
på mellom 100 og 1000 kW.
Mikrokraftverk
Mikrokraftverk er vasskraftverk med ein installert effekt
på under 100 kW.
Bølgjekraftverk
Eit bølgjekraftverk er eit kraftverk som produserar
elektrisk energi frå bølgjekraft (vanlegvis havbølgjer).
Ein utnyttar ein mekanisk effekt frå havets overflatebølgjer
samt omsetning av denne effekten til ein nyttig form, f.eks. elektrisk
effekt via ein generator eller pumping av vatn opp i eit reservoar. Bølgjekraft
kjem inn under fornybar energi, slik som vindkraft og vasskraft. Bølgjekraft
må ikkje forvekslast med tidevasskraft og kraft frå undervasstraumar.
Det har vore gjort diverse typar forsøk på
effektiv utnytting av bølgjekraft, også i Norge, men foreløpig
har ikkje desse forsøka ført til nokre permanente installasjonar.
Kjelde: Nynorsk Wikipedia
Atomkraftverk
Atomkraftverk (eller kjernekraftverk) er eit termisk
kraftverk. Varmekjelda er ein eller fleire atomreaktorar som produserer
energi gjennom kjerneraksjonar.
20. desember 1951 vart straum for første gang produsert
av eit atomkraftverk, og tre år seinere vart det første offisielle
atomkraftverket sett i drift i Obninsk, Russland. Det er mange forskjellige
typar atomkraftverk, men alle brukar same kraftkilde; spalting av atomer.
Kraftverka kan produsere alt fra 40 MWe til nesten 2 000 MWe. Nye bygg
produserer vanlegvis ca. 900 MWe.
Atomkraftverk er kontroversielle på grunn av problem
med lagring av restavfall. I tillegg vil konsekvensane ved ei ulukke være
store. Den mest kjente atomkraftulukka skjedde i 1986, då ein reaktor
i Tsjernobyl i det tidlegere Sovjetunionen smelta ned. Kjelde: no.wikipedia.org
Vindkraft
I den seinare tid har vi i Noreg begynt å bruke
vindmøller til produksjon av elektrisk kraft. Det er blitt utbygd
ein del anlegg langs kysten, og fleire prosjekt er under planleggjing.
Vindkraft er ein miljøvennlig måte å
utvinne energi på, og eit alternativ til elektrisitet produsert ved
hjelp av fossile brennstoff, som aukar drivhuseffekten. Vindkraft er foreløpig
ei dyr energikilde, men er samfunnsøkonomisk lønsam under
enkelte vilkår. Noreg har eit nasjonalt mål om å produsere
3 TWh innan 2010. |