17. mai
Tekst: Scandion
18.06.08
Noregs grunnlov er frå 17. mai 1814. Noregs nasjonaldag
er heilt spesiell. Det finst ingen feiringar lik denne i verda. Korleis
dagen skal feirast i vår tid, vert for ein stor del bestemt av dei
lokalt oppnevnte 17.mai-komiteane. Feiringa føl eit tradisjonelt
mønster med vekt på at det er barna sin dag.
Barnetoget er ei unik form for feiring av ei nasjons
fridomsdag, og har vore ein del av 17.maifeiringa sidan Bjørnstjerne
Bjørnson innførte det då han var formann i festkomiteen
i 1870.
Til å begynne med var det berre snakk om eit gutetog,
men frå 1889 vart også jentene med. Barnetoget, anført
av musikk-korps, er det mest markerte innslaget i 17.maifeiringa og det
vi finn igjen over heile landet, og i utlandet der 17.mai vert feira.
I dag kler folk seg i vårens festklær, eller
i bunad. Vi lagar leikar for borna og festmiddagar for vaksne… Den norske
nasjonaldagen er unik og det er ein spesiell oppleving - også for
dei som ikkje har opplevd den tidligare.
17. mai-feiringa har sitt særpreg i kvar bygd og
by over heile landet. Vil ein oppleve noko anna enn det velkjente og TV-overførte
hovudstadsarrangementet er det eit godt alternativ her vest. I Bergen har
ein sine egne tradisjonar og her er "Nystemten" nesten like heilag som
"Ja vi elsker". Fleire tog er verdt å få med seg i Hansastaden.
Frå tidlege morgontog til seine festligheiter med paradevogner og
ablegøyer. Alltid med ein passande dose buekorps som dundrar gjennom
gatene med leiketøysgevær og skarptrommer. Og alltid med ei
verdig avslutning med kjempefyrverkeri frå sentrum av byen.
Ellers i landet er det på tusener av store og små
arrangement å sjå og delta i. Aller mest spesiell for den som
har litt kondis, er 17. mai feiringa på Hardangerjøkulen.
Her kan du gå i tog - på ski - 1800 meter over havet. Utgangspunktet
er Finse, der 3-4.000 mennesker samlast kvart år for å gå
i tog til toppen av Hardangerjøkulen.
UTANFOR GRENSENE
17. mai feiringa har også sett sine spor utanfor
kongeriket, og er naturleg nok ein av dei store samlingsdagar for nordmenn
i utlandet. Overalt der det er store og små norske "samfunn" er det
også ei 17. mai feiring. Ofte vert det feira i tilknytning til sjømannskyrkjene.
USA
Over dammen er det også aktiv feiring av den norske
nasjonaldagen. Feiringane her er nok mange stader vel så myke prega
av generasjonar med utvandra nordmenns behov for litt sentimentale tilbakeblikk,
som sjølve feiringa av nasjonaldagen. Her er ingrediensane lapskaus
og lutafisk, kaffe og øl, troll og vikingskip. I Washington vert
to tur-returbilletter til Oslo lodda ut for dei som har ekstra lyst til
å ta eit sentimentalt besøk i gamlelandet. Av dei mest kjente
markeringane i USA er utandørsfeiringa i Brooklyn, New York. Men
også i tradisjonelt viktige områder for utvandra nordmenn,
Midtvesten, er det mengder av arrangement og markeringar.
Sentralt i feiringa mange stader er foreninga "Sons of
Norway". Mange stader deltek også norske studentar aktivt i feiringa
gjennom sine studentforeninger. |