Med røter frå Gulen
Forfatter: Taryn Nelson Flolid
Publiseringsdato: 22.01.2005
Mange av dei som i dag bur i Pope fylke i Minnesota har
røter i Gulen. Ved å sjå i telefonkatalogen, eller ved
å gå på Chippewa Falls Lutherske kyrkje sin gravplass,
vil ein finne namn som : Johnson, Midtun, Brekke, Brekkestan, Brandanger,
Nyhammer, Flolid, Østgulen, Rise, Sandal, Hauge, Brosvig og Tweit.
Chippewa Falls Lutheran Church, Terrace, Minnesota,
Pope county.
Foto: Taryn Nelson Flolid
Pope fylke ligg i vest sentral Minnesota. Det er eit område
forma av isbrear, med bølgande fjell, innsjøar og elvar.
Det er områder med trelaus prærie og skogar. Amerikanske indianarar
jakta og fiska i dette området til midten på 1800-talet, då
dei vart tvinga lenger vest av immigrantar og USAs militære - til
eit begrensa reservatområde. Pope fylke er kjent for sin flotte natur
og innsjøar, også den svært store Lake Minnewaska.
Då Abraham Lincoln var president i 1860-åra,
signerte han Homestead lov, som opna opp i vest for bebyggelse. I følge
den loven kunne ein person kreve 160 mål land gratis, dersom han
budde der i 5 år og gjorde forbetringar, f. eks. dyrke jorda eller
bygde hus og låve.
To av dei første emigrantane frå Gulen, brødrene
Nikolai og Jørgen Johnson frå ytre Midttun ankom i 1869, og
gjorde krav på gardar i Chippewa Falls Township, sør for Glenwood,
Minnesota i Pope fylke.
Chippewa elva, oppkalt etter amerikanske indianarar som
budde der berre eit par år før, går gjennom området
og formar ein mølledam i den vesle landsbyen Terrace, Minnesota.
Dei første emigrantane, som var bønder,
tok med kornet sitt til Terrace Mølle for å male det til mjøl.
Mølla, ein stor raud bygning, står der framleis og er restaurert
av stiftelsen Terrace Mølle.
Terrace Mølle.
Foto: Taryn Nelson Flolid
I nærheten, på ei høgde med utsikt
over mølla og mølledammen, ligg Chippewa Falls Lutheran Church,
med gravplass rundt kyrkja. Det er fyrst og fremst ei norsk kyrkje, der
immigrantane feira dåp, bryllup, konfirmasjon og sørga ved
begravelsar. Gudstenester vart haldne på norsk i mange år.
Mange frå Gulen fylgde etter Nikolai og Jørgen.
Brødrene deira, Bertel og Lyder, og systra Brita (Mrs. Søren
Høydal) kom tidleg på 1880-talet. Det gjorde også fem
av slektningane deira. (fetter, kusine og deira familiar).
Etter det reiste fleire slektningar, vener og naboar frå
Gulen over Atlanterhavet for å slutte seg til dei. Nokre hadde små
born fødde i Noreg, og snart vart det fødd mange norsk-amerikanske
born i Minnesota. Etterkvart vart det eit lite felleskap av nært
samanknytte gulingar, som dreiv jordbruk i lag.
På 1880-talet hadde landområde i vest Minnesota,
ifølge homestead lov blitt gjort krav på. Men dei emigrantane
som hadde solgt gardar i Noreg hadde også muligheit for å kjøpe
gardar i Minnesota. Nokre kjøpte gardar i Chippewa Falls Township.
SOO- line, jernbana som gjekk vestover gjennom Pope fylke,
gav arbeid for nokre av immigrantane. Det vart og ein veg for andre frå
Eivindvik som reiste vidare til Nord Dakota og Canada for å kreve
nybyggarland. Dei reiste tilbake til Pope fylke for å besøke
slektningar ved spesielle anledningar som
bryllup, bryllupsdagar, gebursdagar og i sommarferiar.
Chippewa Falls Lutherske kyrkje sin gravplass.
Foto:Taryn Nelson Flolid.
Mange av dei som i dag bur i Pope fylke har røter
i Gulen. Ved å sjå i telefonkatalogen, eller ved å gå
på Chippewa Falls Lutherske kyrkje sin gravplass, vil ein finne namn
som stammer frå Gulen som : Johnson, Midtun, Brekke, Brekkestan,
Brandanger, Nyhammer, Flolid, Østgulen, Rise, Sandal, Hauge, Brosvig
og Tweit.
Ein lokal bebuar i Chippewa Falls Township og docent ved
Terrace Mill Museum, har samla informasjon om dei første bebuarane
og deira familie. Dette har gjort det lettare å finne etterkommarar
av emigrantar frå Gulen og slektningar som lever idag. Informasjonen
heldt på å bli oppdatert. |