Agentbåten "Måken"
Forfatter: Alf Bogetvedt
Publiseringsdato: 17.01.2004
Båten ”Måken” var innkjøpt frå
England. Den hadde vore nytta av The British Royal Navy i krigsåra
1940 – 45. Då den kom til Bergen, blei han nytta som såkalla
tollkryssar i nokre år.
Alf Bogetvedt
Haugland, busett på Nordre Haugland på Askøy,
kjøpte "Måken" og bygde han om til agentbåt basert på
kysten frå Bergen til Måløy.
Alf Bogetvedt var i mange år agent for grossistar
frå Bergen, og hadde sine kundar på handelsstader nordover
kysten og i fjordane nord for Bergen.
Bogetvedt har tidlegare laga ei framstilling om livet
som agent, og den gode kontakten han fekk med handelsmennene langs kysten.
Agentbåten "Måken"
Klipp frå framstillinga
Når vi kom til handelsmennene, var det ofte som
å komme til slekt og nære venner. Stress var eit ukjent fenomen
på den tid; handelsmennene kunne vanskeleg komme frå om dagen,
så vi måtte vente til kvelden med vår ekspedisjon.
Det var sjeldan handelmennene hadde berre éin kolonialgrossist
å handle med. Med fleire leverandørar kunne dei trekkje kredittida
ut.
Dette hang saman med at handelsmennene såleis fekk
fleire midlar i sirkulasjon - noko som fekk stor betydning sidan dei sjølve
hadde mykje uteståande hos kundane sine.
Salet til eigne kundar gjekk stort sett for det meste
på bok (kreditt), og betaling kom først etter at kunden hadde
fått oppgjer for leverte produkt som mjølk, smør, kjøt,
- eller betaling for arbeid som dei hadde utført. Det blei fort
oppdaga om det var konkurrentar i farvatnet samstundes med oss – og då
måtte vi av og til leggje om reiseruta for å komme føre
den andre.
Det blei ikkje lite strev med å overtyde kjøpmennene
om at det var betre å selje salt, sukker, gryn - for ikkje å
snakke om sirup frå fat eller store dunkar - som ferdigpakka varer
enn som varer i laus vekt. Etter kvart som det kom meir pengar blant folk,
blei det lettare å selje i pakningar, sjølv om det blei litt
dyrare.
Agentbåten ”Måken” var svært populær
ute i distrikta. Han blei til og med nytta som bryllupsbåt. På
Stavang i Sunnfjord skulle dottera til handelsmannen gifte seg - og vi
skyssa bryllupsfolket til kyrkja i Florø. Vi om bord i ”Måken”
blei også inviterte til festen, som varte frå fredag til måndags
morgon.
Eg hadde dei fleste handelsmennene i Gulen som mine kundar.
Vi starta som regel turen med besøk på Furenes, der vi bunkra
for reisa vidare. Overnattingar tilpassa vi etter framdrifta og verforholda.
På ni år hadde vi berre éin liggjedag på grunn
av ruskever, og det var på Værlandet, og dagen etter at vi
hadde blitt servert eit betre kveldsmåltid med hummar av Sverre Brosvik.
Om sommaren opplevde vi eit tilvære som mange turistar ville ha misunt
oss. Vi sa difor ofte : Vi blir betalt for noko som mange ville måtte
betale for å oppleve. |